Theresiatoren
THERESIATOREN / INTRODUCTIE
De in 1935 gebouwde Theresiakerk in de Haagse wijk Rustenburg-Oostbroek is een kerkgebouw van het type centraalbouw waar het schip en het transept even lang zijn. Op de locatie van de huidige kerk stond eerst een kleine houten kerk. Bijzonder is dat de huidige Theresiakerk aanvankelijk over deze kleine kerk heen werd gebouwd. De kerkdiensten konden zodoende tijdens de bouw gewoon doorgaan. Pas toen men aan de bouw van het interieur toe was, werd de houten kerk afgebroken.
Door het sterk afnemende aantal kerkgangers komen steeds meer kerken in Nederland leeg te staan. Dit is al 13 jaar het geval bij de Theresiakerk. Herbestemming van kerkgebouwen is een complexe en soms ook een onmogelijke taak. Een passende bestemming (in type en omvang) voor een dergelijk gebouw is vaak moeilijk te vinden en tegelijkertijd is de realisatie en de exploitatie daarvan al gauw financieel onaantrekkelijk of simpelweg onhaalbaar. Wonen is een bewezen financiële drager, maar binnen de contouren van deze kerk is dit niet toereikend. Andere programma’s in de Theresiakerk kunnen de nodige investeringen niet verantwoorden.
De wens van de wijk is dat de Theresiakerk in het hart van de wijk behouden blijft. Wijkbewoners hechten veel waarde aan dit markante gebouw. Belanghebbenden hebben van de gemeente Den Haag tot 15 september de tijd om met een haalbaar alternatief plan te komen waarmee het gebouw behouden kan blijven.
Dreiging van sloop is al enkele jaren gaande. Architectenbureau DAVL Studio heeft in samenspraak met bewonersorganisatie BORO en de Agnes Parochie al in 2011 het voorstel gedaan om de Theresiakerk te behouden met de bouw van de Theresiatoren. De Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO/Beleid/Stedenbouw) heeft over dit ontwerp destijds een positief advies aan de betrokken wethouders uitgebracht. Helaas ging de toenmalige investeerder failliet. Het financiële klimaat is anno 2019 heel anders. Het aan de huidige tijdgeest aangepaste plan van DAVL Studio biedt een realistisch en kansrijk alternatief voor behoud van de Theresiakerk.
THERESIATOREN / HET PLAN
Het dak boven het kruispunt van de kerk verdwijnt en krijgt op deze plek een nieuwe ‘kerktoren’: een slanke en vrijstaande toren van 70 meter hoog. Het bestaande gebouw wordt hierdoor verdeeld in vier afzonderlijke ‘beuken’ die centraal ontsloten zijn vanuit een levendig middenplein in de vorm van een open atrium van circa zeven meter onder de toren. De scheidingen tussen het plein en de beuken zijn transparant waardoor de oorspronkelijke ruimte zoveel mogelijk behouden blijft. Het ‘schip’ wordt betrokken bij het plein en is tevens de centrale ontsluiting voor de woontoren.
De Theresiakerk behoudt verder zoveel mogelijk haar authentieke uitstraling en wordt ingedeeld in verhuurbare ruimtes (circa 1600 m2 vloeroppervlakte). Deze ruimtes worden georiënteerd naar het middenplein. Een voor de wijk passende invulling is van groot belang. Denk bijvoorbeeld aan multiculturele horeca, een sportschool, een buurtbibliotheek. Kortom: een ontmoetingsplek voor én door de buurt.
De Theresiatoren bestaat uit circa 170 woningen voor studenten. De vraag naar studentenhuisvesting is groot en deze doelgroep zorgt tevens voor revitalisering van de buurt. De eerste lagen van de toren herbergen de gemeenschappelijke voorzieningen zoals wasruimte, studieruimtes en een ontmoetingsplek voor de bewoners van de toren.
De bestaande kelder wordt getransformeerd tot een fietsenkelder en aan de parkeerbehoefte wordt voldaan door gebruik te maken van de automatische parkeergarage onder de Apeldoornselaan waar nog voldoende beschikbaarheid is.
De pastorie wordt fysiek losgekoppeld van de kerk en verbouwd tot huurwoningen. De achtertuin wordt toegankelijk voor de direct omwonenden en gebruikers van omliggende panden, zoals het Pleysier College en DAK kindercentra.
THERESIATOREN / BELEID
Den Haag is een aantrekkelijke stad om te wonen en heeft een groot tekort aan woonruimte. Hoogbouw is niet meer weg te denken van de toekomstige skyline van de stad.
Het plan van DAVL Studio is afgestemd op de actuele richtlijnen van de gemeente met betrekking tot hoogbouw zoals omschreven in de nota ‘Haagse Hoogbouw, Eyeline en Skyline’. De stedelijke plint verandert qua uiterlijk niet ten opzichte van de huidige situatie: een imposant en mooi gesitueerd kerkgebouw. Haagse hoogbouw kenmerkt zich verder door elegante en slanke torens en daar past de Theresiatoren uitstekend bij.
“Den Haag is steeds aantrekkelijker geworden voor studenten,” zegt burgemeester Pauline Krikke in een recent interview: “Hoger onderwijs is een katalysator voor stedelijke ontwikkeling en regionale economische groei.” De forse groei van studenten heeft geleid tot de ambitie van wethouder Boudewijn Revis om voor 2026 circa 3000 extra studentenhuizen in de Hofstad te realiseren. De Theresiatoren levert met 170 zelfstandige studentenwoningen een significante bijdrage aan deze doelstelling.
De parkeerdruk in de wijk Rustenburg-Oostbroek is hoog en een nog hogere druk is zeker niet gewenst. Verdichting van de buurt met studenten zorgt ervoor dat het bezit en gebruik van auto’s niet wordt verhoogd. Studenten maken bovenal gebruik van de fiets en het openbaar vervoer. Met twee tramlijnen die pal langs de Theresiakerktoren rijden, en andere tramlijnen en bussen op loopafstand, wordt ruimschoots in de behoefte van openbaar vervoer voorzien.
De Theresiatoren is een uniek hedendaags ontwerp dat behoud van het beeldbepalende gebouw in het hart van de wijk mogelijk maakt en waar wonen, werken, studeren en verbinden centraal staan.
